logo Nuacht Anois

 

Mothúcháin

An Déardaoin, an 04ú Nollaig, 2025
(le Gráinne Uí Loingsigh)


Bíonn cuid mhór mothúchán difriúil ag daoine. I nGaeilge, deir muid go mbíonn mothúcháin orainn.


Cosúil le do chuid éadaí, bíonn mothúchán ort ar feadh tamaill, ach ní bhíonn an mothúchán céanna ort an t-am ar fad. Is féidir lenár mothúcháin athrú i rith an lae.



Áthas / Sásta ☺️

Nuair a bhíonn áthas ort, nó, nuair a bhíonn tú sásta, bíonn aoibh an gháire ort. Mothaíonn do chorp compordach agus teolaí.


Seo í Ríoghnach. Tá áthas uirthi (tá sí sásta) mar gur thug a mamaí cúpla líreacán di. 


🤔 An dtig leat smaoineamh ar am ar mhothaigh tusa sásta?



Brón / Buartha ☹️

Nuair a bhíonn brón ort, nó, nuair a bhíonn tú buartha, bíonn cuma mhíshásta ort. In amanna, bíonn daoine ag caoineadh nuair a bhíonn brón orthu, nó, nuair a bhíonn siad buartha.

Seo é Dáire. Tá brón air (tá sé buartha) mar gur thit a uachtar reoite. 


🤔 An dtig leat smaoineamh ar am a raibh brón ort (nuair a bhí tú buartha)?



Eagla 😱

Nuair a bhíonn eagla ort, bíonn do chroí ag preabadh go gasta! Seans go mbeidh tú ag cur allais. 😥


Seo é Rónán. Tá eagla air roimh an dorchadas. Ná múch an solas, a Dhaidí! 


🤔 An dtig leat smaoineamh ar am a raibh eagla ort?


Fearg 😡

Nuair a bhíonn fearg ort, bíonn cuma chrosta ort. Mothaíonn tú gur mhaith leat screadach os ard agus gur mhaith leat do chosa a ghreadadh.


Seo é Fearghal. Tá fearg air mar gur bhris a dheartháir óg a bhréagán.


🤔 An dtig leat smaoineamh ar am a raibh fearg ort?


Faitíos / Cúthail 🫣

Nuair a bhíonn faitíos ort (nó nuair a bhíonn tú cúthail), bíonn sé deacair labhairt le daoine. Bíonn tú neirbhíseach, nó giota beag eaglach in áit úr, nó roimh dhaoine nua.


Seo í Niamh. Tá faitíos uirthi (tá sí cúthail) mar nach bhfuil aithne aici ar dhuine ar bith ar a foireann peile nua.


🤔 An dtig leat smaoineamh ar am a raibh faitíos ort féin / am a raibh tú cúthail?


Cróga 🦁

Nuair a mhothaíonn tú cróga, ní bhíonn eagla ort. Is féidir leat rud ar bith a thriail!


Seo é Naoise. Tá sé cróga mar go bhfuil sé ag dul síos sleamhnán ard.


🤔 An dtig leat smaoineamh ar am nuair a mhothaigh tú cróga?


🤔 An bhfuil tú ábalta smaoineamh ar mhothúchán ar bith eile?


Ceisteanna:

  1. Cén áit i do chorp a mothaíonn tú na mothúcháin, de ghnáth?
  2. An mbíonn an mothúchán céanna ar dhuine an t-am ar fad?
  3. Cad é a bhíonn ar d’aghaidh nuair a bhíonn tú sásta?
  4. Cad chuige a raibh áthas ar Ríoghnach?
  5. Cad chuige a raibh brón ar Dháire?
  6. Cad é a raibh eagla ar Rónán roimhe?
  7. Cad é a chuir fearg ar Fhearghal?
  8. Cén fáth a raibh faitíos ar Niamh?
  9. Cad é a rinne Naoise a thaispeáin go raibh sé cróga?


Le plé agus le déanamh

  • An bhfuil tú maith ag aithint na mothúchán a bhíonn ar dhaoine eile? Bain triail as na mothúcháin a aithint sna picitiúir seo.
  • Scríobh na mothúcháin éagsúla ar chártaí. Cuir iad béal faoi ar an tábla. Piocann duine amháin suas cárta agus caithfidh sé / sí an mothúchán sin a thaispeáint don ghrúpa / don rang. Déanann na daltaí eile tomhas ar cé acu mothúchán atá ann.
  • Déanaigí póstaeir éagsúla leis na mothúcháin dhifriúla a léiriú. Thiocfadh mothúchán éagsúil a thabhairt do gach grúpa. Déanaigí plé sna grúpaí ar na pictiúir a léireoidh an mothúchán sin. Cad é an dath / cad iad na dathanna a bhaineann leis an mhothúchán sin?
  • Is féidir le daltaí níos sine ailt níos deacra a léamh ar an topaic seo trí “mothúcháin” a scríobh isteach sa bharra cuardaigh (ag barr an leathanaigh seo) le teacht ar réimse alt eile.


meas