Cá háit a bhfuil tú ag iarraidh dul?
Thosaigh cruinniú tábhachtach an tseachtain seo. Is cruinniú é atá ag iarraidh an Domhan a thabhairt slán ón tionchar is measa den téamh domhanda. Tá COP30 ar siúl in Bélém sa Bhrasaíl i Meiriceá Theas. Sa bhliain 2015, tháinig thart ar 200 tír le chéile leis an mhéid dé-ocsaíd charbóin sa Domhan a ísliú. Is cúis í an dé-ocsaíd charbóin le téamh domhanda.
Meiriceá Theas
Nuair a tháinig na tíortha le chéile i bPáras deich mbliana ó shin, chomhaontaigh siad ar iarracht a dhéanamh ardú teochta an Domhain a choinneáil faoi 2? Celsius. Ó shin i leith, bhí na tíortha ag bualadh le chéile le teacht ar dhóigheanna leis an obair sin a chomhordú.
Beidh béim speisialta ar dhaoine óga ag an chruinniú seo. Nuair a bheidh páistí an lae inniu ina ndaoine fásta, tá baol ann go mbeidh an Domhan athraithe go mór: beidh gaotha níos láidre ann, fearthainn níos troime agus ardú ar leibhéal na farraige. Ach níl páistí an lae inniu freagrach as na hathruithe seo cé go mbeidh siadsan ag íoc astu.
Beidh gaotha móra ann mura ndéantar beart
Cad é is féidir le páiste a dhéanamh, mar sin? Ní gá duit fanacht go dtí go mbeidh tú ‘mór’ – tá go leor bealaí agat le cuidiú! An rud is tábhachtaí ná foghlaim faoin téamh domhanda agus labhairt faoi. Ar an dóigh sin, beidh tú ábalta tacú le daoine atá ag obair ar son an phláinéid. Chomh maith leis sin, thig leat athruithe beaga a dhéanamh. Mar shampla, siúl in áit síob a fháil i gcarr, úsáid cupán in-athúsáidte in áit uisce a fháil i mbuidéal plaisteach, nó iarracht a dhéanamh rudaí a athchúrsáil.
Cé nach mbeidh ceannairí ó na trí thír is mó a tháirgeann dé-ocsaíd charbóin – Stáit Aontaithe Mheiriceá, an tSín agus an India – i láthair ag cruinniú COP30, tá súil ag na tíortha eile go mbeidh siad ábalta oibriú le chéile agus céimeanna coincréiteacha a ghlacadh. Fiú na tíortha is lú, is féidir leo a bpáirt a ghlacadh, cosúil leat féin!
COP30 an tseachtain seo
Ceisteanna:
1. Cá bhfuil COP30 ar siúl i mbliana?
2. Cad chuige ar tháinig na tíortha le chéile i bPáras sa bhliain 2015?
3. Cad is cúis leis an téamh domhanda?
4. Cad chuige a bhfuil béim ar dhaoine óga ag an chruinniú seo?
5. Luaigh trí rud bheaga is féidir le páiste a dhéanamh le cuidiú leis an phláinéad.
6. Cad chuige a síleann tú go bhfuil sé tábhachtach labhairt faoin téamh domhanda?
Le déanamh:
Dear póstaer le teachtaireacht don Domhan air (‘Sábháil an Domhan!’ nó ‘Tosaigh inniu – athchúrsáil agus siúil’, mar shampla). Cuir pictiúir, dathanna agus smaointe dearfacha ann.
I ngrúpaí beaga, déanaigí liosta de gach rud beag is féidir le páistí a dhéanamh le cuidiú leis an Domhan. Cá mhéad smaoineamh a dtiocfadh libh a bhailiú i 3 nóiméad.
Pictiúir:
Fógra do COP30: Luis War / Shutterstock.com
Bean ag an chruinniú: Antonio Scorza / Shutterstock.com
Ceannairí: Antonio Scorza / Shutterstock.com
Leathanach baile!
Leathanach baile nuachta
Léigh leabhar
Folláine
Faigh cúnamh