Cá háit a bhfuil tú ag iarraidh dul?
Má léigh tú an t-alt s’againn faoin Phápa inné, chonaic sibh gur Leon XIV an t-ainm atá ar an Phápa nua. Ciallaíonn XIV ‘14’ ar ndóigh. Sin uimhreacha Rómhánacha – an córas uimhreacha a bhíodh in úsáid sa tsean-Róimh na blianta fada ó shin.
I saol an Bhéarla, tugtar ‘Leo’ ar an Phápa. Ciallaíonn XIV ‘14’
D’úsáid na Rómhánaigh litreacha a sheas d’uimhreacha difriúla.
Chuir siad na litreacha le chéile ar bhealach speisialta le huimhreacha difriúla a dhéanamh, mar atá le feiceáil thíos. An dtig leat an dóigh a n-oibríonn an córas s’acu a mhíniú?
1: I 2: II 3: III 4: IV 5: V 6: VI 7: VII 8: VIII 9: IX 10: X 11: XI 12: XII 13: XIII 14: XIV 15: XV 16: XVI 17: XVII 18: XVIII 19: XIX 20: XX 21: XXI 22: XXII 23: XXIII 24: XXIV 25: XXV 26: XXVI 27: XXVII 28: XXVIII 29: XXIX 30: XXX 31: XXXI 32: XXXII 33: XXXIII 34: XXXIV 35: XXXV 36: XXXVI 37: XXXVII 38: XXXVIII 39: XXXIX 40: XXXX 41: XXXXI 42: XXXXII 43: XXXXIII 44: XXXXIV 45: XXXXV 46: XXXXVI 47: XXXXVII 48: XXXXVIII 49: XXXXIX 50: XXXXX 51: XXXXXI 52: XXXXXII 53: XXXXXIII 54: XXXXXIV 55: XXXXXV 56: XXXXXVI 57: XXXXXVII 58: XXXXXVIII 59: XXXXXIX 60: XXXXXX 61: XXXXXXI 62: XXXXXXII 63: XXXXXXIII 64: XXXXXXIV 65: XXXXXXV 66: XXXXXXVI 67: XXXXXXVII 68: XXXXXXVIII 69: XXXXXXIX 70: XXXXXXX 71: XXXXXXXI 72: XXXXXXXII 73: XXXXXXXIII
Is maith leis an Eaglais Chaitliceach na huimhreacha Rómhánacha a úsáid ó am go chéile mar go bhfuil an Eaglais lonnaithe sa Róimh.
Cuir ceist ar do sheantuismitheoirí (nó sin-seantuismitheoirí) an cuimhin leo an tAifreann Laidine – bhíodh an tAifreann iomlán sa Laidin agus bhíodh droim an tsagairt leis an phobal!
Tá an-dúil ag an Eaglais Chaitliceach i seanteanga na Róimhe fosta, an Laidin. Ba ghnách gach uile Aifreann, gach áit ar domhan, a bheith sa Laidin – níor éirigh siad as an nós seo go dtí 1965!
Ach ní hiad an Eaglais Chaitliceach an t-aon dream ar domhan a úsáideann na huimhreacha Rómhánacha sa lá inniu – tá siad go fóill le feiceáil in áiteanna eile sa saol nua-aimseartha fosta.
🏛️ Má dhéanann tú staidéar ar an stair, tchífidh tú go mbíonn na huimhreacha Rómhánacha in úsáid in ainmneacha ríthe agus banríonacha ón seanam – Eilís I Shasana, Anraí VIII Shasana nó Louis XVI na Fraince, mar shampla.
Bonn airgid ón bhliain 1791 sa Fhrainc – an bhfeiceann sibh ainm an rí?
🏛️ Má cheannaíonn tú uaireadóir nó clog galánta, gach seans go bhfeicfidh tú uimhreacha Rómhánacha air.
Cén t-am é?
🏛️ Úsáidtear iad i leabhair ó am go chéile le caibidlí agus codanna eile den leabhar a mharcáil.
Cén leathanach den réamhrá ina bhfuil an ‘Réamhrá do dhaoine óga’?
🏛️ Má tá dúil agat sna scannáin agus má fhanann tú go dtí an fíordheireadh, is minic a fheicfidh tú an bhliain ina ndearnadh an scannán scríofa sna huimhreacha Rómhánacha.
Cén bhliain inar tháinig an scannán Toystory amach?
🏛️ Is maith leis na Meiriceánaigh na huimhreacha Rómhánacha a úsáid sna himeachtaí spóirt s’acu. Mar shampla, imríodh Superbowl LIX (59) ar an 9ú Feabhra in New Orleans, i mbliana.
Anuradh, imríodh Superbowl LVIII (58) in Nevada
Mar sin, cé nach mbeidh ort féin na huimhreacha Rómhánacha a úsáid i dteisteanna mata ar bith, ní dhéanann sé dochar ar bith rud beag eolais a bheith againn orthu, nó is cinnte go bhfeicfidh muid thart iad go fóill beag!
Níorbh iad na Rómhánaigh amháin a raibh córas uimhreacha dá gcuid féin acu. Agus muid ag smaoineamh ar uimhreacha, is minic a shíleann daoine go mbaineann na gnáth-uimhreacha (i.e. 1, 2, 3, srl.) le saol an Bhéarla, ach ní bhaineann!
Tháinig na huimhreacha a úsáidimidne inniu ón Mheán-Oirthear agus ón India. Tugtar an córas Hiond-Arabach ar an chóras uimhreacha seo.
Faigh níos mó eolais ar an chóras uimhreacha seo agus ar chórais uimhreacha a bhí ag dreamanna eile ar domhan san Fhillteán Fíricí seo.
Le déanamh
Athraigh na huimhreacha Rómhánacha seo thíos go huimhreacha Hiond-Arabacha:
Leathanach baile!
Leathanach baile nuachta
Léigh leabhar
Folláine
Faigh cúnamh